Help de geschiedenis van Bethanië mee reconstrueren...

De zusters van het Convent van Betlehem (CoVaBe) uit Duffel vonden tijdens het geweld van de Eerste Wereldoorlog met hun psychiatrische patiënten onderdak in de kolonie van Merksplas (1914) en een jaar later in die van Hoogstraten. Door omstandigheden zouden ze er blijven tot in 1924.

Hun huisarts was Dokter Temmermans, die mee gevlucht was. Hij overleed in Merksplas en er kon niet onmiddellijk een opvolger aangesteld worden. Dokter Bongaerts, een Hoogstratense huisarts, werd door het Ministerie van Justitie voorlopig aangesteld als hoofdgeneesheer. Het was pas in 18 maart 1920 dat de jonge dokter Jules Dijckmans benoemd werd tot hoofdgeneesheer in Hoogstraten. Vier jaar later werd hij ook de eerste hoofdgeneesheer in Bethanië, dat toen nog Bethaniënhuis heette en in het voormalige Sint-Antonius-Brecht lag.

Wat we zoeken: alle informatie en eventuele foto’s van Dokter Dijckmans zijn meer dan welkom.

De grond waarop het Bethaniënhuis werd gebouwd, werd door de zusters van het Convent van Betlehem uit Duffel aangekocht. Dat gebeurde op 15 maart 1920 tijdens een openbare verkoop in het Hotel de Schilde in Schilde door notaris Leclef van Antwerpen.

De gronden maakten deel uit van een groter geheel dat in het bezit was van Maria Ghislaine Victoire Gillès de Pélichy, die kinderloos overleed te Espierres op 21 juni 1906. Bij het overlijden van haar echtgenoot Baron Armand del Fosse op 23 februari 1916 kwam de erfenis in handen van haar familie, die besloot om ze te verkopen.

Een aantal van de gronden die de zusters kochten, maakten deel uit van de Stuyckhoeve die aan Louis Stuyck mondeling was verhuurd tot 15 maart 1921.

Wat we zoeken:

1. De officiële affiche van de openbare verkoop van deze gronden.
2. Informatie of nazaten van Louis Stuyck.

De verhuis van psychiatrische patiënten van Hoogstraten naar Sint-Antonius-Brecht in 1924 gebeurde met de tram. De huisraad, varkens, konijnen, mest en andere spullen kwamen met vrachtwagens. De overbrenging van patiënten verliep verspreid op verschillende dagen, namelijk 27 september, 5 oktober en 11 oktober.

“Overal op de doortocht door de Kempen, veel nieuwsgierigen”, staat te lezen in de kronieken van de zusters. Het moet dus nogal wat geweest zijn.

Wat we zoeken: foto’s of ander info over deze verhuis zouden ons archief mooi aanvullen.

Gedurende de Tweede Wereldoorlog werd het Bethaniënhuis opgeëist door zowel de Duitse bezetter als door de Amerikanen. Meermaals moesten de zusters elders onderdak zoeken voor hun patiënten. De Duitsers eisten in juni 1940 onmiddellijk 200 bedden op voor hun gekwetsten in het Bethaniënhuis. Wat later werden dat er 1.000 en uiteindelijk werd in oktober heel het Bethaniënhuis opgeëist.  Op 19 maart 1941 zouden ze de gebouwen verlaten.

 Op 10 november 1944 eisten de Amerikanen het gesticht op voor hun gekwetste soldaten en krijgsgevangen. Een vijftal legerhospitalen volgden elkaar op. Geleidelijk aan werden de bezette afdelingen terug vrijgegeven. Begin 1947 waren er nog 13 legerofficieren aanwezig in het hoofd-/kloostergebouw van het Bethaniënhuis. Zij verlieten het gebouw definitief op 18 februari 1947.

Wat we zoeken: verhalen over deze bezettingen of eventueel zelfs fotomateriaal.

Zuster Emiliana (Rommes Constantia) was de pionier van de Sint-Jozefkliniek, het huidige AZ Voorkempen. Zij werd als jonge zuster in 1948 vanuit Duffel naar Sint-Antonius gestuurd omdat men een neuropsychiatrische kliniek op wilde richten waar insulinekuren, elektroshocktherapie en lobotomies bij psychiatrische patiënten veilig uitgevoerd konden worden. Deze 'kliniek' kwam er in 1949 in een zaal van het psychiatrisch Sint-Marie/Sint-Jozefpaviljoen op de hoek van de Bethanïenlei en de Handelslei. Er was toen ook al een dringende vraag van huisartsen naar het oprichten van een materniteit.

In 1950 zou die opstarten op de eerste verdieping van het kloostergebouw. Na een rondvraag bij de plaatselijke bevolking werd geleidelijk aan ook een dienst heelkunde ingericht op de eerste verdieping van het Sint-Marie/Sint-Jozefpaviljoen. Volgens zuster Emiliana was de eerste patiënt een zekere Jan Kram. De volgende jaren zou het algemeen ziekenhuis zich verder uitbreiden tot de Sint-Jozefkliniek. De psychiatrische patiënten vonden elders onderdak.

Wat we zoeken: Wie was Jan Kram? Het kan ook een bijnaam geweest zijn.