‘Geven jullie een massage?’, ‘Zorgen jullie voor animatie?’ zijn het soort vragen die het ontspanningsteam krijgt wanneer ze zich op een afdeling voorstellen. Ze komen nochtans zonder een programma, als een wit blad waarop de patiënten zelf mogen schrijven. Hun rol is uniek en moeilijk in een hokje te plaatsen. Hun aanwezigheid gaat niet over therapie, over vaste programma’s of schema’s. Het gaat om verbinding, om aanwezig zijn … zonder moeten.
Tijdens de corona-periode kampten afdelingen langdurige zorg met toegenomen agressie, als gevolg van de vele sociale beperkingen. Het idee voor een team dat ont-spant kwam tot leven, door invulling te geven aan de weekends en avonden. Die periode is intussen voorbij, het ontspanningsteam is er nog. Nu zijn ze al met zeven en drie van hen, Sanne, Laura en Simon vertellen met een aanstekelijke passie over hun job.
Samen zoeken en ontdekken
Het ontspanningsteam gaat in verbinding met patiënten, altijd op hun tempo en op hun vraag. Er is geen therapieplan, geen moeten, enkel de ruimte om samen iets te doen of gewoon te zijn. De teamleden lezen geen dossiers: wat patiënten vertellen, is hun waarheid. Dat maakt het contact gelijkwaardig en authentiek. ‘We zijn er als aanwezigheid waar er anders een ontbreekt,’ vertellen ze. ‘Het gaat om samen zoeken, samen ontdekken. Er zijn weinig beperkingen.’
Soms gebeurt dat heel eenvoudig: door een gesprek, een wandeling, samen tekenen, ... Een groter project is de oude keetwagen die naast het basketbalveld op ons domein in Zoersel staat. De keetwagen wordt verbouwd door patiënten, zonder deadlines, kaders en beperkingen, helemaal in lijn met de filosofie van het ontspanningsteam.
De wagen is aangekleed met spullen uit het oude Wende-gebouw en een ex-patiënt die Bethanië en het ontspanningsteam een warm hart toedraagt, last het dak. Iedereen die meewerkt doet dat vanuit een passie en staat zonder druk in zijn eigen kunnen en zijn eigen kracht. Op een officiële naam wacht de wagen nog. En wat er mee gebeurt als hij ooit af is, ligt ook nog open. Misschien wordt het een reizend project op het domein en wordt het gebruikt als een frietkot, een meditatieruimte, …
Vissen naar verbinding
Wie het team aan het werk ziet, vraagt zich misschien af: wat doen ze eigenlijk? Een puzzel maken, tekenen, de krant lezen … Maar achter die ogenschijnlijk kleine gebaren, schuilt een uitnodiging. Het team noemt het zelf ‘metaforisch vissen’: een hengeltje uitgooien in de hoop dat iemand toehapt en een gesprek begint. Die eerste klik kan leiden tot onverwachte dingen: samen haren knippen, winkelen, salamanders vangen, zingen of gewoon sportief meedoen (zelfs op nette lederen schoentjes!). Wat de leden zelf niet kunnen, leren ze meer dan eens van de patiënten.
Tegelijk klein en groots
Het ontspanningsteam werkt ook letterlijk ont-spannend. Tijdens crisismomenten proberen ze de spanning te verlichten, de sfeer te normaliseren en een gevoel van continuïteit te brengen. Soms dienen ze als klankbord: een patiënt test een moeilijk gesprek eerst uit bij een teamlid, voor hij of zij ermee naar een verpleegkundige of arts gaat.
De kracht van het ontspanningsteam zit in de eenvoud. Er zijn geen vaste kaders of zware omkaderingen. Hun werk is moeilijk in functiebeschrijvingen te omvatten, maar het effect is voelbaar in kleine dingen. Zoals ze het zelf zeggen: ‘We zien het niet altijd groots. Soms is zijn genoeg. Kleine acts of kindness kunnen een groot verschil maken.’