Mei 2020: de eerste familie-ervaringsdeskundige doet haar intrede in Bethanië. Op dat moment niet alleen een nieuwe functie in de voorziening, maar ook een relatief onbekend begrip in Vlaanderen. Vijf jaar en enkele wijzigingen in het team later, gaan we op de koffie bij de huidige familie-ervaringsdeskundigen (FED) Youssra Berkani en Marianne Seghers.
Eigen grenzen bewaken
‘Een ondersteuningsaanbod voorzien voor familie en naaste.’ Dat was de opdracht die de eerste familie-ervaringsdeskundige meekreeg. Intussen is het takenpakket wat duidelijker, maar nog steeds divers en uitgebreid. ‘Geen dag is dezelfde’, aldus Youssra en Marianne. ‘We doen individuele gesprekken en ondersteunen familie, naasten en afdelingen. We proberen de familiereflex te bevorderen en organiseren ontmoetingsavonden en vormingen.’
‘Ik haal veel voldoening uit kleine successen, bijvoorbeeld als mensen ons na een ontmoetingsavond bedanken en vertellen wat het voor hen betekent om open en vrij te kunnen spreken’, aldus Youssra. ‘Familieleden willen vooral hun verhaal doen, bevestiging en erkenning krijgen. Er leeft schroom of schaamte om anderen te belasten met problemen.’ ‘Soms moet je zelf niet veel zeggen’, vult Marianne aan. ‘Je luistert, bent empathisch aanwezig, begrijpt vanuit je eigen ervaring en geeft dit terug. Dan voelen mensen zich gehoord.’
Ook over de valkuilen binnen de job hebben ze dezelfde mening. ‘Soms is het zwaar als er spiegels worden voorgehouden. Dan is het de kunst om dichtbij jezelf te blijven. Gelukkig heb ik goed voor mezelf leren zorgen én zijn we goed omringd door mensen waar we terechtkunnen.’ Marianne bevestigt: ‘Je bent gewend om beschikbaar te zijn met de focus op de andere(n). Het blijft een oefening om daarin je eigen grenzen te respecteren.’
Concrete antwoorden
Niet alleen is elke werkdag anders, maar ook elke afdeling gaat anders om met familie. Toch hebben de familie-ervaringsdeskundigen enkele algemene tips voor wie werkt met context binnen eender welke voorziening. ‘Als je familieleden ontvangt, verwelkom hen, zeg wie je bent en begeleid hen naar de kamer. Het verschil zit in kleine dingen. Familieleden zitten vaak met eenvoudige vragen, bijvoorbeeld hoelang een opname gaat duren. Concrete antwoorden doen dan veel. Vaak willen ze vooral gerustgesteld worden, want aan een opname gaat ook voor hen dikwijls een lijdensweg vooraf.’
‘Sommige hulverleners geven aan bang te zijn om over hun woorden te struikelen. Stap gewoon op de familie af. Die verlegenheid en onzekerheid mag er zijn, maar wees authentiek, van mens tot mens, van hart tot hart. Dit hoeft geen van buiten geleerde tekst te zijn, zolang het maar echt is.’
Dromen
Op vijf jaar tijd zijn er, zowel binnen als buiten Bethanië, heel wat stappen gezet in de relatie met familie en naasten. Toch blijven Youssra en Marianne dromen van meer. ‘Hopelijk is familie binnenkort niet meer weg te denken binnen het zorglandschap en spreken we niet meer over het betrekken van familie, maar over het samenwerken met familie.’