Camiel Van Breedam

datum: 23 mei tot 29 september 2019

techniek: assemblage

website: Bezoek de website van Camiel Van Breedam

Inleiding door Ernest Van Buynder, erevoorzitter MuHKA bij opening van de tentoonstelling assemblages van Camiel Van Breedam

Elimart heeft me al vele jaren verrast met knappe, eigenzinnige tentoonstellingen.  Ik feliciteer Rob Bruyninckx en zijn vrienden voor dit initiatief.  Nu een expo van Camiel Van Breedam, een iconische figuur in de kunst in België.  Hij is een van die zeldzame kunstenaars die zich steeds wisten te vernieuwen, zowel naar inhoud als naar vorm.  Die dus niet vastroesten in een succesvolle trend.  Hij is geboren te Boom in 1936, in het hart van de Rupelstreek.  Hij woont en werkt te Aartselaar.  Hij studeerde regentaat plastische kunsten te Gent, onder leiding van de invloedrijke docent-kunstenaar Octave Landuyt.  Camiel Van Breedam creëerde in 1956 zijn eerste zelfstandige werken: reliëfs en kleine zinken beelden.  Hij werd lid van de inmiddels legendarische kunstenaarsgroep G58 Hessenhuis, die te Antwerpen een 16° eeuws pakhuis omtoverde tot een levendig Europees centrum van hedendaagse kunst.  In een wisselend tempo volgden collages, driedimensionale collages, van daaruit assemblages, objecten, beelden en environments.   Zijn werken werden tentoon gesteld in galeries en kunstmusea in binnen- en buitenland, maar ook op onverwachte plaatsen.  Zoals recent nog was er een pakkende tentoonstelling in een verlaten steenbakkerij in de wijk Noeveren te Boom en was er een expo in de Universiteit Gent.  Zijn indianenenvironments werden met die bijzondere context getoond in het Museum Kazerne Dossin te Mechelen, en tot morgen en overmorgen telkens in de namiddag loopt er een expo met vooral kleiner werk in het Rossaerts Rariteitenkabinet te Antwerpen, vlakbij de Sint-Pauluskerk.  In het wonderlijke Atelier 340 te Jette was Camiel Van Breedam reeds enkele keren te gast, onder meer met een belangrijke, rondreizende tentoonstelling in 1989, samen met de Poolse kunstenaar Hasior.   En nu dit jaar, precies 30 jaar later exposeerde hij opnieuw in Atelier 340 met sober, delicaat werk, dat vooral samengesteld werd op basis van gerecupereerde plafondlatten. 

In talrijke catalogi die over zijn tentoonstellingen gepubliceerd werden, zijn er bijzonder boeiende artikels verschenen van de hand van Etienne Wils, een kunstkenner, vriend en streekgenoot die al vele decennia het oeuvre van Camiel Van Breedam op de voet volgt. 

Zijn palmares is veelomvattend.  Vanaf eind jaren vijftig is hij een van de belangrijkste assemblagekunstenaars in België.  De assemblage is een nogal “ongebonden” internationale kunstvorm, die al tijdens het Interbellum is ontwikkeld door kunstenaars die allerlei recyclagematerialen gebruiken, als Kurt Schwitters, Joseph Cornell, Marcel Duchamp, om slechts dezen te vermelden.  In de naoorlogse tijd is er Louise Nevelson, Richard Chamberlain en bij ons dus Camiel Van Breedam.  Hij heeft een eigen gezicht aan de assemblagekunst gegeven.  Zijn uitgesproken ethisch, sociaal en politiek engagement komt in vele van zijn werken aan bod. 

Ik geef u enkele voorbeelden van zijn kunstwerken die u steeds vrij kunt bezoeken.   Kunst op de Campus Universiteit Antwerpen heeft drie werken van hem.  We bezitten vooreerst op de Stadscampus een typisch en raadselachtig assemblagewerk uit 1978 met de sprekende titel “Altaar om de schijnheiligheid te bestrijden”.  In hetzelfde gebouw R van de Stadscampus hebben we een schitterend werk van hem in het kader van het project Museums on Scale 1/7.  Het museumkastje heeft de titel “7” en stelt drie groepen van zeven kleine sculpturen ten toon.  Ten slotte, het openluchtwerk uit 1988 dat voor de vroegere koloniale hogeschool staat op de Campus Middelheim, is een krachtige plastiek, in naakte eenvoud, essentieel, opgebouwd uit industriële elementen.  Het is een gift van een mecenas.   Het barokke element in het Altaar is vervangen door een grotere directheid en een sobere inzet van middelen.  Dat is de richting die Camiel Van Breedam sedertdien uitgaat en die je ook merkt in deze mooie expositie in Elimart, zowel in de 9 beelden-assemblages die buiten zijn opgesteld in corten staal en lood, als in de 9 kastjes binnen en de twee mooie sculpturen die in de vitrine in de gang naar de expo geplaatst zijn, als blikvanger voor de vele cliënten-passanten.  

De inspiratiebronnen – ook in deze expositie -  zijn verscheiden.  Er is vanzelfsprekend  het gebruikte materiaal, voor de binnenwerken veelal in hout.  Uitgaande hiervan is er natuurlijk het bouwen, het construeren.  In de vitrine is er een sculptuur uit 2002 onder de titel “Ge-bouw”. Bouwen, maar ook al wat daarmee kan mislopen, de aftakeling van de ruimte.  En daar worden we vandaag niet alleen door kunstenaars, door wetenschappers, maar ook door de jongste generatie mee geconfronteerd.  Het maatschappelijk engagement vormt trouwens letterlijk en figuurlijk een rode draad en een bindend element in zijn werk.

Er zijn de trappen, de ladders.  Is dat een idee dat gegroeid is vanuit het loodgietersatelier van zijn vader ?  Of is er een verband met de structuur van de piramides in Midden- en Zuid-Amerika, waar een Indianenbevolking leefde en leeft die hem zo dierbaar is.    Zo staat buiten een ladder waarmee men aan de lucht kan, een sculptuur uit 1998.

Er is de relatie met het mythische getal 7, een priemgetal, en de zeven dagen van de week.  In deze expo een werk uit 2004 “7 luiken onder een rood afdak”. 

 Camiel Van Breedam is een kunstenaar die lak heeft aan statisch formalisme.  Het is misschien daarom ook dat hij niet alleen beeldend kunstenaar is, maar ook een voorname rol speelt in de Belgische jazzwereld, meer bepaald binnen de New Orleansstijl. 

Deze tentoonstelling vormt een goed overzicht van de evolutie van het werk van Camiel Van Breedam sedert de jaren negentig tot vandaag.  Ik hoop dat de driedimensionale werken van Camiel Van Breedam u ruimte bieden voor nieuwe ervaringen, dat zij misschien herinneringen bij u losmaken, of diepe gedachten bij u oproepen.  Alleszins zult u niet onbewogen de werken van deze rasechte kunstenaar kunnen benaderen.  Ik wens u allen, alle in elim verblijvende cliënten  en alle bezoekers van dit gastvrije huis, een tocht vol genoegen, emotie en beleving.