Overslaan en naar de inhoud gaan

ephameron

zo is mijn leven

datum: 9 december 2017 tot 25 maart 2018

techniek: gemengde tekentechnieken

website:

Bezoek de website van ephameron

Inleiding door Rob Bruyninckx bij opening tentoonstelling epahmeron

Bij nader inzien is het beeldverhaal oeroud. Als we ons de schitterende tekeningen en schilderingen voor de geest halen, achtergelaten op de rotswanden in Lascaux en Altamira; paarden, runderen en reeën, jachttaferelen, dan zijn dit toch prachtige illustraties van de wereld in de oertijd. Een schitterend verhaal kwam zo naar ons toe bij de ontdekking van deze grotten. Graffiti avant la lettre, mét een tag, herinner u de afdruk van de handen die de tekeningen plaatsten, aangebracht op de rotswand.

De echte historische evolutie van het beeldverhaal speelt zich eerder af de laatste twee eeuwen, en de tekenstrip is pas echt tot bloei gekomen vorige eeuw.

We spreken dan van een beeldverhaal als we kunnen uitgaan van een reeks tekeningen of prenten, meestal ook mét tekst en met de bedoeling iets te vertellen, narratief dus, en of iets na te laten ter overweging.

Een subjectieve keuze uit enkele kunstenaars zou kunnen zijn: Goya, met zijn bekende reeksen ‘Los Caprihos’ en ‘La tauromaquia’, magistrale etsen die blijven beklijven en te zien zijn in museum De Reede in Antwerpen. Een aanrader!

Uit vorige eeuw denk ik aan de prachtige gouaches van Charlotte Salomon. Onder de naam ‘Leben oder Theater’ tekende ze het tragische familieepos uitgaande van haar eigen korte leven als jong Joods meisje. Te koop als boek.

Door de grote ontwikkeling van de comis strip, denk aan Hergé, Marc Sleen en vele anderen, ziet de situatie er nu behoorlijk anders uit. Geleidelijk zien we het ontstaan van het getekende literaire verhaal, de graphic novel.
In eigen land wist Marc Legendre in 2008 met zijn boek ‘Verder’ de ontrafeling van een liefdesgeschiedenis, als eerste en enige een plaats te verwerven op de longlist van de Libris Literatuurprijs. Van erkenning gesproken. Het ging hier wel degelijk om de relatie beeld en literatuur. Geen strip dus, maar wel het plastisch en grafisch ‘verbeelden’ van een literair werkstuk.

Mag ik nog even een link maken met drie kunstenaressen die reeds in elimart tentoonstelden; Marilou Van Lierop, Arpaïs duBois en Els Dietvorst.  Ze bewegen zich wat op de rand maar passen wel in dit verhaal. Verder noem ik nog de Zuid-Afrikaanse kunstenaar William Kenbridge en onze onvolprezen Rinus Vandevelde die zijn al dan niet fictieve verhalen neerschrijft onder zijn metersgrote reeksen houtskooltekeningen.

Merkwaardig toch, dat ondanks een zekere erkenning, slechts weinig galerijen of musea aandacht willen schenken aan deze bijzondere kunstvorm.
Niet tegenstaande de regelrechte verwantschap met andere kunstvormen zoals schilderkunst, grafiek en zelfs ruimtelijke vormgeving, blijft men de grafische illustratie bekijken als een soort toegepaste kunst. Hoogtijd dus om een waardig museaal platform aan te bieden.

Het is wel zo dat er de laatste jaren in eigen midden bijzondere inspanningen worden gedaan door het organiseren van tentoonstellingen, lezingen en workshops.
Zo is er Grafixx, de jaarlijkse internationale samenkomst van grafische kunstenaars, een manifestatie die in november ll voor de zesde maal plaatsgreep in De Studio in Antwerpen.  Het was weer een weekend vol ambacht,  experiment en verwondering waar men lustig buiten de lijntjes kon kleuren mede onder de coördinatie van Eva Cardon.

Eva stond al een hele poos op onze kandidaat-exposanten lijst, en toen ze vorig jaar het eindrapport van het psychiatrisch centrum Bethanië in Zoersel mocht illustreren, vonden we de tijd rijp om haar uit te nodigen haar werk hier in een breder kader voor te stellen.

Eva Cardon, alias Ephameron, efemeer, vergankelijk, komt uit een artistiek nest.
Ze studeert schilderkunst en illustratieve vormgeving aan Sint-Lucas hogeschool voor kunst te Antwerpen.  Ze geniet ondertussen veelzijdige bekendheid als illustrator en tekenares en is daarnaast docente, auteur, curator en drijvende kracht achter Grafixx.
Ze publiceerde o.a. In de New York Times, De Standaard, De Tijd en Knack Weekend.

Haar werk belicht meestal de gevoelige kant van de wereld, en documenteert hiervan vooral het persoonlijke en de dagelijkse gebeurtenissen.
Kortom, ze vindt haar onderwerpen in het leven, haar leven zelf.
Zelfs de titel van deze tentoonstelling ‘Dit is mijn leven’ komt uit de mond van haar vierjarig zoontje.  ‘Mama zo is mijn leven; slapen, eten en spelen’.
Ze nam de uitspraak over om deze ook op haar eigen bestaan in te laten spelen.

Het werk van Ephameron is dus sterk autobiografisch en juist hierdoor ook zeer persoonlijk en realistisch van inhoud. Ze tekent met eenvoudige materialen als stift, balpen en typ-ex.
Daarbij gebruikt ze diverse druktechnieken. Meestal werkt ze in pure zwart-wittechniek, maar het ontbreekt haar evenmin om waar nodig een uitgebalanceerd kleurgebruik toe te passen.
Haar voorkeur gaat zeker naar een sober kleurpalet uit zorg voor de juiste sfeerweergave.
Wat lijnvoering betreft herkennen we een spanningsveld tussen klare lijn en suggestieve aftastende schets. Ephameron houdt ervan te balanceren tussen toegepaste en vrije kunst.
Dat is merkbaar in de raakpunten die er zijn met schilderkunst en grafiek.
De behandeling van het kader, de pagina, het ritme en de beweging tonen de aanwezigheid van vrije kunsten in haar realisaties. De invloeden en het gebruik van fotografie, collage en digitale technieken versterken nog deze conclusie.
Als resultaat komt de kunstenares tot de meest uiteenlopende grafische illustraties met een uitzonderlijk gevoelig en poëtisch handschrift.

In 2015 verschijnt bij uitgeverij Oogachtend het boek ‘Wij Twee Samen’.
Hierin brengt de kunstenares een autobiografisch verslag uit over de evolutie van de ziekte van haar vader en hoe dit gebeuren zijn omgeving de afgelopen decennia raakte.
In haar typische collagestijl vertelt de auteur een aangrijpend verhaal waarin woord en beeld elkaar aanvullen tot een caleidoscopisch geheel. Het is geen gemakkelijk boek, maar anderzijds wel een origineel beeldverhaal vol melancholie en verdriet.  Het boek mag nog steeds op grote belangstelling rekenen. Uit dit boek zien we hier op deze expo 16 tekeningen.

Ephameron werkt regelmatig in waterverf.  Zo is er de reeks ‘Zo is mijn leven’. De relatie met schilderen is weer dichtbij. Deze techniek geeft de mogelijkheid om associatief te werken, zonder per se een verhaallijn in gedachte te hebben.
In tegenstelling tot andere vroegere werken die meer hoekiger, vlakmatig en abstract overkwamen, tonen deze selfies een grote finesse, gevoeligheid, speelsheid en directheid die in onmiddellijke verbinding staan met de relatie moeder en kind.
De 12 ‘selfies’ bezitten veel levenskracht en echtheid en er straalt een grote liefde en genegenheid uit: ‘Mama, zo is mijn leven …’

In ‘Eilandvorming’, probeert Ephameron met een aantal schematische werken in risografie, de liefdesrelatie tussen man en vrouw te analyseren. Ook hier is het thema weer nauw verbonden met de voorgaanden. Het is een vernieuwende bundel met veel uitdagingen en gelaagdheid in de illustraties. Geen voorgekauwde kost dus. Mensen mogen gerust zelf op zoek gaan naar verbanden.
Niet alles moet benoemd worden.

Ondertussen werkt Eva ook nog verder aan haar doctoraatsstudie met als titel ‘Nooit meer alleen’.  Het vooronderzoek over het verlies van haar vader dient nu als vertrekpunt voor een getuigenis over haar eerste moederschap.  De studie loopt nog drie jaar.

Het laatste boek van Ephameron verscheen onder de naam Re/Collection.
Deze keer een reisdagboek met tekeningen die ze maakte in Australië, Zuid-Afrika, USA, Brazilië enz.  In deze tijd van ongebreideld foto’s maken zijn deze getekende impressies meer dan welkom.

U weet, Ephameron staat voor efemeer, vluchtig, voorbijgaand.  Wat Japans ook. Ukio-e. Het draait bij de kunstenares om gevoelens, en gevoelens kunnen vervliegen. Ephameron legt ze vast.

Met deze tentoonstelling in elimart hopen we het gebrek aan belangstelling van de grote kunsthuizen voor de grafische illustratiekunst wat goed te maken. Wij zijn er in ieder geval erg blij mee.

Rob Bruyninckx
curator

7 december 2017