Kwaliteit van zorg in Bethanië

Wie van de naasten van patiënten betrek je? Wanneer doe je dit? Hoe doe je dit?

Enkele ideeën rond dit thema:

“Op donderdag mag je je context mee naar de afdeling brengen. Dat vind ik heel goed.” (patiënt op Oever en Dauw)

“Ik weet niet wat ik als familie mag verwachten, maar ik vind het belangrijk dat er nog meer de brug gemaakt wordt richting familie/gezin. Niemand staat alleen in de wereld en het kan alleen maar helpend en ondersteunend zijn volgens mij als de naastbetrokkenen ook meer betrokken worden.” (familielid van patiënt op Elim)

“Er is geen ruimte waar we familie kunnen ontvangen. We weten hierdoor soms zelfs niet wanneer familie passeert. Je mist een spontane ontmoeting.” (medewerker op Polder)

Elke afdeling die aan de slag ging met dit thema, dacht na over hoe informatie over de afdeling tot bij familie en naasten kan komen: via familieavonden, familiebrochure, contextgesprekken, rondleidingen, …. Er werd ook gesproken over beroepsgeheim en welke informatie wel en niet gedeeld kan worden. De keuzevrijheid van de patiënt is daarbij een belangrijk gegeven.

Verder werd er gewerkt rond een warm onthaal voor bezoekers en de vraag waar ontmoeting met bezoek mogelijk is. Ook werd er nagedacht over de ondersteuningsmogelijkheden voor familie en naasten. Wat kan de afdeling hierin zelf opnemen en naar welke collega’s of organisaties kunnen ze verwijzen (bv. familie-ervaringsdeskundigen, familievertrouwenspersoon, organisaties, …)?

Hoe zorg je ervoor dat patiënten goed geïnformeerd zijn? Hoe betrek je patiënten bij de behandeling en het nemen van beslissingen? Hoe blijven patiënten betrokken op hun eigen traject? Zijn de wensen van de patiënt ook de wensen van de zorgverlener? Is het volgen van de wensen van de patiënt ook steeds goede zorg bieden? Hoe ga je respectvol met elkaar om?

Enkele ideeën rond dit thema:

“Ik zou wel eens willen weten wat er allemaal over mij gezegd wordt: doe ik het goed, zien ze beterschap, wat met de toekomst?” (patiënt op Brink)

“We zouden graag nog meer geïnformeerd worden over bepaalde gesprekken of trajecten. Dit is misschien een aandachtspuntje. Gelet op het IQ van onze dochter is het vaak moeilijk om naar ons terug te koppelen als er iets besproken is.” (familielid van patiënt op Vliet)

“Regels zijn een tweesnijdend zwaard. Ze beperken de vrijheid of leggen restricties op, maar soms zijn ze nodig en bieden ze een voordeel. Er is een conflict mogelijk tussen de subjectieve ervaring van de regel en het beoogde doel (bv. op basis van wetenschap, statistiek, of goede verslavingszorg). We moeten bereid zijn om deze frictie te benoemen en mensen hier steun in aan te bieden.” (medewerker op Archipel)

In alle processen werd er gesproken over de mogelijkheden en grenzen van inspraak. Wanneer maak je uitzonderingen op afspraken? Wat met grenzen? Daarnaast werd in elk proces nagedacht over hoe de betrokkenheid van patiënten vergroot kan worden bij procesbesprekingen.  

Een ander veelvoorkomend onderwerp is het therapieaanbod: evenwicht tussen rust en activiteit, lege momenten, meer diversiteit in het aanbod, vrije of verplichte deelname, …. Ook het vergroten van of het blijvend inzetten op familiebetrokkenheid (werking toelichten, betrekken bij opnamegesprekken, betrekken van familie-ervaringsdeskundigen) kwam in alle processen aan bod.

Hoe belangrijk is een gezond lichaam voor een gezonde geest? Hoe beïnvloedt ons lichaam ons welbevinden? Hoe kunnen we rekening houden met pijnklachten? Hoe kunnen we een gezonde levensstijl bij psychisch lijden blijven stimuleren?

Ideeën rond dit thema:

“Ik wil minder druk op het nuttigen van de voorgeschreven maaltijden. Bijvoorbeeld geen opmerkingen bij het niet nuttigen van een broodmaaltijd bij het avondeten.” (patiënt op Delta)

“Ik vind het heel belangrijk dat er veel aandacht besteed wordt aan lichamelijk welzijn. Als je je mentaal niet goed voelt, kan het een opkikker zijn als je proper gewassen bent en lekker ruikt.” (familielid van patiënt op Kaap)

“Soms gaan we er te snel vanuit dat de patiënten over de basisuitleg beschikken, bijvoorbeeld rond cholesterol.” (medewerker op Delta)

Thema’s die op de afdelingen aan bod kwamen, zijn beweging, voeding, middelengebruik (alcohol, medicatie, tabak, illegale middelen), relaxatie, hygiëne, zelfzorg, zorgweigering, (on)gezonde gewoontes en metabool syndroom.

Telkens werd het belang van het blijvend samen nadenken en bespreekbaar maken van lichamelijk welzijn benadrukt. Aandacht blijven hebben voor dit thema en de initiatieven hierrond, blijkt niet eenvoudig en wordt als aandachtspunt meegenomen. Tevens wordt de nood aan meer aandacht voor middelengebruik, de afstemming met de psychiater en de huisarts én het blijven zien van de kleine successen benadrukt.

Hoe kunnen we agressie voorkomen en verminderen als effect van goede zorg? En als er agressie is, hoe kunnen we dit met zorg opvangen? Hoe houden we het veilig op de afdeling? Welke ruimtes zijn er nodig? Hoe kunnen we een afzondering zo kort mogelijk houden? Hoe kunnen we in verbinding blijven met elkaar?

Ideeën rond dit thema:

“De afdeling was 10 tot 15 jaar geleden heel bepalend, ze hadden veel regels waar moeilijk van afgeweken werd en isolatie en fixatie werden vaak gebruikt. Ik ben hier met een bepaalde angst naartoe gekomen maar werd snel gerustgesteld door een hulpverlener. Ik vond het vooral fijn dat het team veranderd is en er meer op maat gewerkt wordt.” (patiënt op Steiger)

“Graag feedback geven vanuit afdeling aan familie als het weer ok is na een crisis. Dit geeft weer rust aan familie. Enkel bellen als een afspraak voor een familiegesprek niet kan doorgaan omdat patiënt in crisis is, zorgt voor veel onrust en vraagtekens. Een kort geruststellend telefoontje als de situatie opgeklaard is of weer onder controle is, zorgt voor rust bij familie.” (familielid van patiënt op IBE)

“We moeten samen op zoek naar hoe we in contact kunnen gaan. Je hoopt iets te kunnen creëren, iets te kunnen betekenen. En om het samen vol te houden.” (medewerker op Terp)

In elk van deze processen kwam de focus te liggen op het (socio)therapeutisch klimaat van de afdeling. Het belang van verbinding (tussen medewerkers, tussen medewerkers en patiënten/en hun familie en naasten) kwam hierbij telkens aan bod.

De twee afdelingen die voor verbouwingen stonden of recent verbouwingen achter de rug hebben, besteedden aandacht aan de doelstelling en de impact van de gemaakte keuzes in de verbouwingen (bv. het creëren van nieuwe ruimtes en gewijzigde functie van een ruimte).

Er werd gesproken over de inzet van (familie-)ervaringsdeskundigheid in het kader van omgaan met agressie en afzondering, bijvoorbeeld door gesprekken met patiënten na een afzondering. Ook leidde elk van deze processen tot het nadenken over het vergroten van familiebetrokkenheid (al dan niet specifiek rond dit thema).

Hoe praat je over het thema suïcide? Hoe zorg je ervoor dat je veilig nabij blijft? Hoe vang je de nabestaanden op na een suïcide?

Ideeën rond dit thema:

“Hetgeen me het meeste hielp is dat mijn persoonlijke begeleider het thema suïcide soms zelf aanhaalde in onze gesprekken samen.” (patiënt op Koraal)

“Ik heb geen informatie gekregen rond suïcidaliteit. Had er ook geen nood aan.” (familielid van patiënt op Het Veer)

“Een duidelijk kader geeft houvast voor de ploeg en bijgevolg ook voor de patiënt/cliënt. Niet uitsluitend in de theorie, maar ook in de praktijk. Zorgt ervoor dat je er met meer vertrouwen staat. In je eigen kracht blijven en starten vanuit een vertrouwen, zou goed zijn.” (medewerker op Het Veer)

Er worden drempels ervaren in het spreken over suïcidale gedachten. De inspanningen die medewerkers hieromtrent leveren worden gewaardeerd. In deze processen werd telkens het belang van verbinding (bv. hoe voorbij schuld, schaamte, taboe) aangekaart. Ook werd er nagedacht over hoe er samen met de patiënt op zijn/haar tempo gezocht kan worden naar wat het leven voor hem of haar de moeite waard maakt.

Hoe kunnen we zorg dragen voor de zorgverleners zodat zij goed kunnen zorgen voor de patiënten? Waar hebben teams nood aan? Hoe kunnen we beter zorgen voor elkaar?

Ideeën rond dit thema:

“Het is belangrijk om op tijd te praten als je met iets zit of iets mee naar huis neemt. Geef zelf op tijd aan wanneer het niet goed gaat en zorg dat er naar geluisterd wordt door leidinggevenden.” (patiënt op Rif)

“Zelfzorg is heel belangrijk anders kunnen ze er niet ten volle zijn voor hun patiënt.” (familielid van patiënt op Kadans)

“Goede zelfzorg is stilstaan bij wat er nazindert en nadenken over hoe, waar en bij wie we dit bespreken.” (medewerker op Kouter)

Wat steeds terugkeert, is de complexiteit van het werk, het belang van zelfzorg en het zorgen voor elkaar. Het gaat over tijd nemen om te ventileren, intervisies organiseren en hoe grenzen te bewaken.

Uit de processen bleek ook dat er vanuit het perspectief van patiënten en hun familie en naasten veel respect is voor het werk van medewerkers. Er is ook begrip voor tijd die naar zorg voor medewerkers gaat.