Ik zal maar met de deur in huis vallen: ik hou niet van toneel. Ik wijt mijn afkeer aan de theaterscène van eind jaren ’80-begin jaren ’90 in Antwerpen. Mijn vrienden en ik gingen regelmatig naar theaterstukken waarvan slechts een kwart van het publiek effectief had begrepen waarover het ging, de helft deed alsof en de rest -waaronder ik- totaal beduusd “WTF was da?” buitenkwam.
Toen ik Michèle en Mattias van theatergezelschap Barst (zie ook ‘De Buurtbewoorders’) voor het eerst ontmoette, heb ik schoorvoetend toegegeven dat ik toneel maar niets vond. Eerst was er ongeloof, gevolgd door hilariteit. Hun passie voor hun vak overtuigde me om terug te keren naar de theaterzaal, richting ‘Emily, such fun…’ de eerste productie van tg Barst.
‘Emily, such fun…’ is het verslag van Michèles zoektocht na het overlijden van haar beste vriendin Emily door euthanasie. De puurheid van de voorstelling greep me van bij de eerste minuut vast. De herkenbaarheid deed mijn hart branden en ineenkrimpen. Ik kon mijn tranen maar amper bedwingen.
Maar ik voelde ook een enorme woede opwellen. Naast haar emotionele lijdensweg, is Emily ook geconfronteerd met een lijdensweg om te mogen sterven. Om zelf te kunnen beslissen over HAAR leven of over HAAR dood.
In een maatschappij waar mensen al beginnen roeptoeten “dit is vrijheidsberoving” als er nog maar geopperd wordt om de snelheid op autosnelwegen te verlagen naar 100 km/u, is de vrijheid om te sterven een pak minder evident.
Waarom moet je met littekens op je lijf bewijzen dat je diepe, ongeneeslijke en onverdraagbare littekens op je ziel hebt?
Waarom moet je telkens je een betere dag hebt, aanhoren “zie, ben je nu niet blij dat je voor het leven gekozen hebt?”
Waarom vinden mensen het nodig om elke keer opnieuw te zeggen “je bent egoïstisch, weet je wel hoeveel verdriet je je familie, je vrienden, je partner zou aandoen?”
Wat met mijn allesoverheersende pijn? Wat met mijn diepe angst? Wat met mijn gevoel dat mijn leven geen zin heeft? Wat met mijn verlangen om niet meer wakker te worden? Wat met het feit dat ik mijn plaats, mijn weg maar niet vind in het leven? Wat met mijn vraag om waardig te leven en te sterven?
Ik begrijp dat dokters en hulpverleners ervoor kiezen om niet op de euthanasievraag van een persoon met een psychische kwetsbaarheid in te gaan maar de procedure is onmenselijk. Waarom vinden sommige dokters het nodig om vol te houden dat de vraag naar euthanasie voorbarig is? Dat het enkel kan als je als patiënt ‘alles geprobeerd hebt’. Als ik nu zeg: “ik kan niet meer, het is genoeg geweest,” dan is het toch genoeg geweest? Ik ben toch de enige die kan bepalen dat mijn lijden ondragelijk is?
Gun mij alsjeblieft de ruimte om mijn verhaal te schrijven.
Ik vraag me vaak af of de angst voor de dood die zo alomtegenwoordig is in de Westerse samenleving niet de reden is voor het moeilijke debat rond euthanasie? Ik heb van kleins af aan een ontzettende angst om te lijden maar niet om te sterven. Dus nee, ik begrijp dat krampachtige vasthouden aan het leven niet. En is de vrije keuze om te leven (of net niet) geen universeel mensenrecht?
‘Emily, such fun…’ is hartverscheurend mooi en hartverwarmend puur. Ga vooral kijken, of niet… ik laat jullie volledig vrij! https://www.tgbarst.be/speellijst/