Je geeft om je familielid en wil zo goed mogelijk helpen. Dus wil je ook zoveel mogelijk betrokken en op de hoogte zijn. Hoe verloopt de therapie? Is er vooruitgang? Logisch dat je dat graag wil weten. Er kan veel gedeeld worden, maar ook weer niet alles. Hoe zit dat dan precies? En wat zegt de geldende wetgeving?
Patiëntenrechten
In elke gezondheidszorg heerst het principe van patiëntenrechten. Simpel gezegd: de patiënt is baas over zichzelf. Hij beslist. Als hij je over zijn toestand of therapie wil informeren, zal hij dat ook wel doen.
Maar evengoed is het mogelijk dat een patiënt de familie niet wil inlichten, of dat jouw familielid bepaalde dingen niet met jou wil bespreken, en dat kan om zeer uiteenlopende redenen zijn. Dat is zijn goed recht, om welke reden dan ook, en dat moeten de andere partijen van de triade respecteren, zowel de nabije omgeving als de hulpverleners. Altijd. Enige uitzondering: als de patiënt zelf beslissingsonbekwaam is.
Privacy en beroepsgeheim
Dan is er nog de privacywetgeving die elke burger beschermt. Gevoelige informatie zoals de gezondheidstoestand van een patiënt valt daar dus ook onder. Die gevoelige informatie mag niet zomaar vrijgegeven worden.
Bovendien zijn de hulpverleners wettelijk gebonden door het beroepsgeheim, een strafwettelijk gegeven in ons land. Alle hulpverleners staan namelijk in een vertrouwelijke relatie tot een hulpvrager en niets mag dat vertrouwen schenden. Alles wat hen binnen deze relatie toevertrouwd wordt, moet daarom geheim blijven. Slechts in zeer specifieke gevallen mag dat doorbroken worden, nl. alleen bij gevaar voor zichzelf of de ander.
Alle informatie mag echter wel gedeeld worden met een vertrouwenspersoon. Het is dus in ieders belang dat er best van bij het begin een vertrouwenspersoon aangeduid wordt. De patiënt is volledig vrij in zijn keuze: partner, vriend, familielid, buur, … Als vertrouwenspersoon kun je het recht krijgen om:
- Informatie op te vragen over de gezondheidstoestand van de patiënt.
- Het patiëntendossier in te kijken of een afschrift ervan te vragen mits de patiënt daarvoor zijn akkoord geeft; de patiënt hoeft daarbij niet aanwezig te zijn.
- Klacht neer te leggen bij de bevoegde ombudsdienst.
Je wordt vertrouwenspersoon door een formulier te ondertekenen samen met de patiënt. Dat formulier kan je downloaden via de website van Familieplatform.
Dialoog
Dat alles legt de hulpverlener bepaalde regels op. Het is voor hulpverleners bij wet verboden om vertrouwelijke informatie door te geven. En vertrouwelijke informatie, dat is elke persoonsgebonden materie, zoals gestelde diagnose, medicatie, therapie, vooruitzichten, ... Wat blijft er dan nog over, zou je denken. Kan je ondanks die beperkingen toch onderling in gesprek gaan? Natuurlijk!
Ofwel wil de patiënt zijn persoonsgebonden informatie delen met de familie. Dan geeft hij ook de toestemming aan de hulpverlener om (bepaalde aspecten van) zijn situatie met de familie te bespreken. Dan staat er helemaal niets in de weg om de dialoog te voeren. Het is wel belangrijk om hierover in dialoog goede afspraken te maken. Welke informatie mag gedeeld worden? Staat het op papier?
Ofwel wil je familielid niet alle persoonsgebonden informatie delen. In dat geval kan de hulpverlener wel nog steeds niet-persoonsgebonden materie toelichten, en dat is heel wat. Het reilen en zeilen in de zorgvoorziening, allerlei regelingen zoals bezoek- en zorgmogelijkheden, algemene informatie over ziektebeelden of therapieën, … Zo krijg je ook een goede kijk op de zorg, en ben je erbij betrokken, zonder dat het hulpverlener het beroepsgeheim schendt.
Niet-persoonsgebonden informatie valt niet onder het beroepsgeheim:
- Algemene informatie over de afdelingen, hulpverleningsaanbod, taakverdelingen, bezoekregeling, …
- Zorg- en behandelaanbod van de zorgvoorziening.
- Zorg- en behandelaanbod van alternatieven in de regio.
- Informatie over procedures (bv. gedwongen opname, klachtenregeling, …).
- Informatie over visie en beleid t.o.v. familie.
- Uitleg over rechten van familie.
- Informatie over infoavonden, lotgenotencontact, …
- Algemene informatie over ziektebeelden.
Samengevat
Openheid is essentieel.
Met openheid en vertrouwen kun je samen aan de slag in dialoog, zonder inbreuk te maken op het principe van geheimhouding, met respect voor de rechten en wensen van de patiënt en van jezelf.
Nuttige info aan de hulpverlener
Zo kun jij ook nuttige informatie geven aan de hulpverlener.
Dat kan gaan om eenvoudige dingen – je zoon krijg positieve energie van een natuurwandeling bijvoorbeeld – kleine dingen maken soms een groot verschil.
Hou wel steeds het belang van je familielid voor ogen. Zou hij het appreciëren?