Raf Thys

datum: 16 juni tot 30 september 2012

techniek: gemengde techniek en ruimtelijk werk

Inleiding door curator Rob Bruyninckx bij opening tentoonstelling Raf Thys

In de Capella Sansevero, een van de talloze kleine kerkjes in Napels, bevindt zich het beeld ‘Il Christo Velato’, de gesluierde Christus van GIUSEPPE SANMARTINO, uit 1753.
Gehouwen uit een massief blok marmer, lijkt het alsof je deze gestorven Christus ziet liggen door een uiterst fijne zijden sluier.
De suggestie van het kleed dat het lijk bedekt, versluiert evenwel de dood niet,
integendeel, het maakt haar juist nog meer zichtbaar.
De werken die RAF THYS nu in elimart toont, hebben allen op een of andere wijze een geschiedenis. Ze zijn meestal geschilderd op een voorwerp, zoals een schrijfblad, een stuk vloerbedekking, een boek.
Het is telkens een drager met een verleden, een geheugen, een verborgen betekenis.
Welke geschiedenis of wat voor verleden weten we echter niet, of toch niet helemaal.
We zouden kunnen stellen dat de historiek ook hier geheel of gedeeltelijk onbekend is, zeg maar omhuld door een waas.
Ook de ingrepen door de kunstenaar toegevoegd, zijn op hun manier opnieuw een soort sluier zoals die bij ‘Il Christo Velato’.
Zij bedekken iets maar lichten tegelijk een tipje van de sluier op.
Ziedaar de motivatie van de kunstenaar om ‘La Memoria Velata’, ‘Het gesluierde Geheugen’ of ‘De Gesluierde Herinneringen’ als titel van deze tentoonstelling te nemen.
Graag wil ik enkele aspecten iets meer belichten.
RAF THYS groeide op in een groot gezin in Kalmthout.
Vader had een uitzonderlijke interesse voor het boek;
literatuur, poëzie, theater, beeldende kunsten.
Haast dagelijks bracht hij na het werk nieuwe boeken mee naar huis.
Het gezin leefde als het ware in een bibliotheek.
Na zijn overlijden zag Raf de waarde en mogelijkheid in, om een aantal van de overtallige boeken als object, als drager te gebruiken.
Het was een bewuste keuze. De boeken werden onleesbaar gemaakt door ze letterlijk toe te schroeven.
De kaft werd beschilderd en kreeg hierdoor een nieuwe boodschap, totaal los van de vroegere inhoud.
Ook al bleef hier en daar de vroegere titel herkenbaar en front of rug,
voor de kunstenaar was dit gegeven volledig verwaarloosbaar.
Enkel het nieuwe werk was belangrijk.
Samen met deze ‘boekwerken’ ontstonden tot op heden,
grote reeksen ruimtelijke schilderijen op diverse materialen.
Ik verduidelijk; op stenen, houten kadertjes, kastelementen, metalen deurtjes, kartonnen doosjes, een deksel van een scheepskoffer, een marmeren blad met restanten van balatum.
Meestal werden deze materialen voorzien van een grondlaag en een of meerdere olieverflagen. Vaak is de ingreep beperkt. Zeker waar nog restanten uit het verleden aanwezig zijn. Dan bewaart de beeldhouwer-schilder deze elementen op een zorgvuldige wijze. Hij gaat ze als het ware conserveren en mee opnemen in de totaliteit van het betreffende werk.
De geheimzinnigheid die deze tekens in zich dragen, zijn voor hem magisch.
Ze verwijzen naar vroege herinneringen en zijn juist hierdoor omsluierd door de tijd.
Nooit geven deze inscripties hun geheimen helemaal prijs;
behalve bij een interactie tussen kunstwerk en beschouwer.
Op zulke momenten kan de betekenis hiervan ietwat duidelijker worden.
Dat het thema brandend actueel blijft, kan ik opmaken uit een recensie over de pas geopende Documenta 13 tentoonstelling in het Duitse Kassel. Ik citeer:

‘Vergeten en herinneren zijn er frequent opduikende onderwerpen.’

In hun nieuwe voorkomen, balancerend tussen twee- en driedimentionaliteit, krijgen de kunstwerken een opvallende horizontale benadering.

De associatie met ‘het landschap’ dringt zich op.
De weidse vlakte ontstaat dikwijls door het aanbrengen van een horizontale lijn, of het plaatsen van een vlak.
‘De metafoor van de horizon’.
De schijnbare lijn waar aarde en hemel elkaar ontmoeten,
is zo fascinerend dat iedereen er door aangetrokken wordt.
Is daar het einde van de wereld? Stopt ginder de aarde?
Reeds eeuwen gebruiken kunstenaars de einder in hun werk.
Maar, hoe komt een hedendaagse artiest zoals Raf, er toe om
met deze schijnbaar eenvoudige ingrepen, ruimte, diepte en monumentaliteit te creëren en
tevens binnen deze werken een gesluierde wazige sfeer op te roepen.
Een horizon die vervaagt door windhozen en zandstormen, fungerend als
een ongrijpbaar podium. Een einder als breuk tussen hoog en laag, boven en onder,
materieel en immaterieel, chaos en orde.
Wat zijn de beweegredenen, welke zijn de inspiratiebronnen bij Raf Thys?
Ik citeer ‘Het is de heide, ik woon er vlakbij, ik kom er wekelijks.
Zij inspireert mij enorm.’
Of is het de Noordzee, bedenk ik. Onze zee in al haar mistige grijzen
op een van die vele troosteloze regendagen.
Merkwaardig dat wij ‘onze zee’ haast altijd op deze wijze verbeelden.
We kunnen ons de vraag stellen hoe iemand uit de Caraïben zich zijn/haar zee voorstelt.
Prachtige blauwen van ultramarijn, indigo tot violet waarin de zon eindeloos glinstert.
Het is boeiend om te zien hoe de kunstenaar deze denkbeeldige scheiding tussen hemel en aarde op een suggestieve wijze weet op te roepen mede door het gebruik van de aanwezige texturen en structuren.
Hoe hij de profileringen en schaduwlijnen in een metalen deurtje weet te accentueren
om de strakke rechtlijnigheid van het landschap optimaal voor te stellen.
Bijzonder is ook het gebruik van het metaal zelf als ondergrond.
Het geeft aan het werk een ietwat vreemde dimentie.

Raf Thys ziet in ‘La Memoria Velata’ ook een metafoor voor wat er hier in elim kan gebeuren. In de therapieën kan er ook gewerkt worden met herinneringen.
Door deze op een andere manier opnieuw te belichten, te vertalen en vorm te geven, tracht men klaarheid te scheppen en er een nieuwe of hernieuwde betekenis aan te geven om zo weer verder te kunnen.
In deze tentoonstelling geeft de kunstenaar de kans hierover na te denken
en wel op een originele wijze.
Hij reconstrueerde een stukje uit zijn atelier.
De spulletjes en objecten die op de schabben aanwezig zijn,
zijn dikwijls de inspiratiebron en uitgangspunt van de kunstenaar.
Gevonden elementen gaan er samen met schilder- en beeldhouwwerkjes.
De resultaten, de synthese van het denkwerk hangen er boven.
Op deze wijze leidt Raf Thys u binnen in zijn ‘gesluierde wereld’
maar licht er tevens een tipje van op.
Laat u leiden tot aan de horizon en kijk eens over de rand van deze wereld.
Wees gerust, u zal er heus niet afvallen.