Binnen Bethanië zijn er 7 gesloten en 16 open afdelingen. Overwegend open dus! Ook de patiënten binnen gesloten afdelingen, mogen naar buiten gaan mits afspraken.
Er is ook een verschil tussen vrije en gedwongen opgenomen patiënten. Mensen die veel psychische klachten ervaren kunnen ernstig ontregeld raken. Wanneer het in de thuissituatie echt niet meer gaat en er sprake is van een crisissituatie, kan worden besloten om iemand vrijwillig of gedwongen te laten opnemen. Als de keuze voor een opname zelf wordt gemaakt dan noemen we dat een vrijwillige opname. Wanneer het nodig is dat deze beslissing wordt genomen tegen de eigen wil in, door een vrederechter, dan spreken we van een gedwongen opname. Het wil niet per se zeggen dat deze mensen achter een gesloten deur hulp krijgen. Dit kan ook perfect op een open afdeling, dagbehandeling of nazorg thuis.
De afgelopen tien jaar steeg het aantal gedwongen opnames in Vlaanderen met ruim meer dan de helft. In 2010 ging het nog om 3043 patiënten per jaar, in 2020 waren er dat al 4735. Het betekent dat er in Vlaanderen elke dag gemiddeld bijna 13 mensen gedwongen worden opgenomen.
De redenen voor die stijgende cijfers zijn divers. In het algemeen is er een toename van de zogenaamde “externaliserende” stoornissen, vooral bij jongeren en jongvolwassenen. Dat zijn stoornissen die te maken hebben met problemen inzake impulscontrole, middelengebruik, alcohol, agressie, eetstoornissen… Voorts is er minder verdraagzaamheid in de samenleving ten opzichte van “afwijkend” gedrag. Of met andere woorden: bepaald gedrag wordt sneller beschouwd als afwijkend. En dus wordt sneller aan de alarmbel getrokken en de politie verwittigd. Een gedwongen opname vormt voor de parketten ook een manier om op korte tijd het hoofd te bieden aan een crisissituatie, en dat terwijl er niet altijd sprake is van een psychiatrische stoornis én een gevaarlijke situatie voor de betrokkene of zijn omgeving.
Bethanië geeft ook zorg aan mensen met een interneringsstatuut. Sommige mensen met een psychische kwetsbaarheid en/of een verstandelijke beperking plegen onbewust een misdrijf, omdat ze hun daden niet altijd onder controle hebben. De rechter kan dan beslissen die persoon op te sluiten of te interneren. De maatregel beschermt niet alleen de maatschappij, maar zorgt er ook voor dat de geïnterneerde begeleiding krijgt. Zodat hij of zij na de opsluiting een nieuwe start kan maken. De internering eindigt wanneer de persoon een nieuw evenwicht gevonden heeft en het risico op nieuwe feiten gedaald is.