Tien jaar geleden startte Bethanië geestelijke gezondheidszorg (ggz) in Sint-Antonius (Zoersel) met het inzetten van ervaringswerkers. Pionierswerk, want nog geen bekend begrip in de psychiatrie toen. Intussen doet Bethanië beroep op elf ervaringsdeskundigen, zes betaalden en vijf vrijwilligers, die een unieke meerwaarde vormen voor patiënten en hun families. Lotte (25), Yammie (31) en Linda (67) werden zelf vroeger opgenomen in Bethanië, elk met een verschillende problematiek, op verschillende afdelingen. Nu helpen ze anderen vanuit hun eigen ervaringen.
Tien jaar geleden startte Bethanië met vier ervaringsdeskundigen. Intussen bestaat het Hop-team, zoals het team van patiënt-ervaringsdeskundigen in psychiatrisch ziekenhuis Bethanië genoemd wordt, uit dertien medewerkers. Elk met hun eigen achtergrond en uniek herstelverhaal. Sommigen op vrijwillige basis en anderen betaald, maar met één gemeenschappelijk kenmerk: een psychische kwetsbaarheid. Intussen is er het Hop-aanloophuis, waar (ex-)patiënten, familieleden en omwonenden bij een kop koffie even op verhaal kunnen komen.
Zo’n drie jaar geleden werd ook de eerste familie-ervaringsdeskundige aangeworven. Ondertussen bestaat dit team, dat familie en naasten ondersteunt, uit drie personen. Recent werd nog een jongere-ervaringsdeskundige aangesteld. Steeds meer jongeren komen in opname en worden dan met heel wat eigen thema’s en levensvragen geconfronteerd, zoals studie, gender of social media.
“We merken dat in gesprek gaan vanuit een gelijkaardige ervaring drempelverlagend werkt. Het geeft een gevoel van verbinding en steun. Uit een recente bevraging bij patiënten in Bethanië ggz blijkt dat een grote meerderheid aangaf dat ze zich daadwerkelijk gehoord voelen door de ervaringswerkers”, vertelt woordvoerder Dennis Bruyninckx. “Ze voelen zich veilig om in alle openheid tegen hen te praten.”
Jongeren
In 2021 startte Bethanië met een JOVO-werking (jongvolwassenen) voor jongeren tussen 18 en 26. Maar soms ook jonger, want door de wachtlijsten in de kinderpsychiatrie komen minderjarigen soms terecht tussen de volwassenen. Het is wat Lotte Peeters (25) uit Turnhout, aangesteld als jongere-ervaringsdeskundige, overkwam. Op haar vijftiende werd ze in Tienen opgenomen met een eetstoornis, later volgden er nog opnames in Bethanië ggz. Lotte kampte met depressies. Later werd autisme vastgesteld.
“In De Steiger waar ik verbleef waren de meesten wat ouder. Ik weet dus wat het is. Na mijn opleiding tot ervaringswerker ben ik hier halftijds op Bethanië beginnen werken. Ik heb zelf hier heel lieve collega’s bij de professionele hulpverleners die even dicht bij die jongeren staan als ik. Maar wat ik wel sterk merk, is de herkenning en de hoop die wij als ervaringswerker bieden. Jij bent nu oké, dus kan het met mij ook nog oké komen. Als ervaringswerker bied je perspectief.”
Yammie Fishel (31) raakte acht jaar geleden veel harten toen Radio Gaga opnames deed in Bethanië. Een knap getalenteerd meisje, dat op haar achttiende haar eerste psychose kreeg en worstelde met bipolariteit. Vandaag woont Yammie zelfstandig in het centrum van Antwerpen en pendelt ze verschillende keren per week als ervaringsdeskundige over-en-weer tussen Zoersel en ‘’t stad’. Ook Yammie volgde de opleiding en is nu deeltijds betaald in dienst bij Bethanië. “Het is het nabij zijn, het kunnen zeggen ‘ik weet wat je bedoelt’, waardoor je toch nog een verschil kan maken. Wij trekken hier allemaal aan dezelfde kar. Ik wil ook graag iets terugdoen, voor de hulp die ik hier zelf ontvangen heb.”
Vandaag gaat het goed met Yammie. “Ik woonde de afgelopen jaren zelfstandig in Brasschaat en Zoersel, maar Zoersel was me iets te rustig. Bovendien wonen de meeste van mijn vrienden in Antwerpen en vind ik daar ook mijn uitlaatklep in mijn hobby’s zingen, muziek, theater en ballet.”
Meestal rijdt Yammie samen met de bus met Linda Beerlandt (67). Ze wonen in de stad vlak bij elkaar. Linda werkte altijd in de jeugdzorg, maar is nu als gepensioneerde zelf ervaringsdeskundige in Bethanië. Onbetaald, want flexijobben in de zorg kan blijkbaar niet, hetgeen spijtig is.
Alcoholverslaving na gastric bypass
Linda werd zelf met een alcoholverslaving als gevolg van een gastric bypass opgenomen in Bethanië. “Het is een probleem dat weinig onder de aandacht komt, maar na een gastric bypass komt alcohol veel sneller in je darmen terecht. Daarnaast zit je met groot gewichtsverlies, waardoor je veel sneller dronken wordt, en eigenlijk geen alcohol meer mag drinken. In 2018 brandde het saunacomplex in Ekeren af waar ik woonde. Ik was alles kwijt. In die crisissituatie werd ik hier opgenomen in de afdeling Archipel in de verslavingszorg. Bijna een jaar heb ik hier gewoond. Na mijn opleiding tot ervaringswerker werk ik nu in afdeling Brink met 60-plussers en op verschillende andere afdelingen, zoals ook bij Archipel en HOP.”
Linda heeft een loopbaan in de jeugdzorgsector achter de rug, en ook Lotte en Yammie lijken het type mensen dat anders ook in zorg gewerkt zou hebben. “Ik wou vroeger psycholoog worden en ben inderdaad wel een zorgend type, als ik zie hoe ik met mijn dieren en paarden omga”, zegt Lotte. Yammie droomde vroeger van een carrière als dramatherapeute. Dat kan ze toch nog worden? “Terug gaan studeren zie ik niet zitten”, zegt ze. “Het is goed zoals het nu is. We moeten allemaal onze grenzen wat bewaken.”
Omdat Antwerpen-Zoersel met de bus toch een ritje is, moedigen sommigen Linda al aan om vrijwilligerswerk in Antwerpen te doen in de zorg. “Maar Zoersel is mijn tuin, ik zou het hier missen, we voelen ons verbonden. In het Hop-huis worden echte vriendschappen gesmeed, over de generaties heen.”
De ervaringsdeskundigen werken ook mee in de HerstelAcademie en bieden daar een laagdrempelig, maatschappelijk aanbod aan.