Een behandeling op Monding werkt volgens de principes van Dialectische Gedragstherapie (DGT), aangevuld met andere denkkaders.
DGT is een vorm van cognitieve gedragstherapie, oorspronkelijk ontwikkeld voor mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis, bij wie het leven wordt gekenmerkt door een patroon van emotionele instabiliteit, impulsief, roekeloos gedrag en een grote instabiliteit in relaties. DGT is echter ook effectief bewezen voor tal van andere problematieken zoals verslaving, depressie, posttraumatische stressstoornis en eetstoornissen.
DGT neemt met toenemende wetenschappelijke zekerheid aan dat problemen met emoties hun ontstaan kennen in een minder goede afstemming tussen emotionele kwetsbaarheid enerzijds en een omgeving die onvoldoende antwoord heeft kunnen bieden op de emotionele noden anderzijds. Meer nog dan andere kinderen hebben kinderen met een grotere emotionele gevoeligheid nood aan een omgeving die hen tijdens het opgroeien helpende handvaten aanreikt om emoties te leren herkennen en verdragen. Zijn deze handvaten te weinig of niet aanwezig, leert een kind niet om met de innerlijke emotionele onrust om te gaan en ontwikkelt het eigen strategieën om de emotionele chaos aan te kunnen. Deze strategieën staan op langere termijn vaak een rustige en stabiele manier van leven in de weg.
De behandeling biedt allereerst mindfulness- en frustratietolerantie-vaardigheden. Deze zorgen voor een stevige basis om eigen emoties en ervaringen te kunnen opmerken en heftige emoties het hoofd te bieden. Daarna volgen emotieregulatie-vaardigheden en relationele vaardigheden om meer stabiliteit te vinden in het dagelijks leven. De primaire focus ligt op het zoeken naar nieuwe vaardigheden en deze toepassen in het dagelijks leven. We streven naar een context waarin mensen zo veel als mogelijk zelf nieuwe vaardigheden kunnen inoefenen in de eigen thuiscontext. Het team neemt een coachende rol op zich, zonder de kans te ontnemen om zelf aan de slag te gaan. Hierbij staat een steeds verschuivende balans centraal tussen acceptatie van wat is en verandering naar wat meer helpend kan zijn. Door aan de slag te gaan met het lijden in het hier en nu vergroot de weerbaarheid t.o.v. lijden in het verleden, wat een proces van traumaverwerking in gang zet. Indien andere traumaverwerkingstechnieken doorheen de behandeling noodzakelijk lijken, kunnen deze een aanvulling zijn van het programma.
Behandeling wordt aangevuld met non-verbale therapie (drama-, psychomotorische, beeldende, muziektherapie), die de brug vormt tussen de vaardigheidstraining en het dagelijks leven. Binnen deze therapieën ligt de nadruk op het ervaringsgericht inoefenen van de nieuwe vaardigheden. Ook training in compassie, lichaamsbewustzijn en omgaan met verslaving kunnen een aanvulling zijn in het programma.